Pokolenia Traumy: Badanie międzypokoleniowego przekazu traumy

Międzypokoleniowa trauma, czyli przekazywanie traumy z jednego pokolenia na następne, to skomplikowane i wieloaspektowe zagadnienie. Clara Mucci, w swojej książce “Poza indywidualną i zbiorową traumą: Międzypokoleniowe przekazywanie, psychoanalityczne leczenie i dynamika przebaczenia”, dostarcza wszechstronnego badania tego tematu.

Praca Mucci opiera się przede wszystkim na doświadczeniach ocalałych z Holocaustu i weteranów wojny w Wietnamie, ponieważ te wydarzenia dostarczają obfitego materiału zapisanego i obejmują wiele pokoleń. Autorka zauważa, że podczas gdy wcześniejsze badania skupiały się na dysfunkcjach i nieprawidłowych adaptacjach ofiar traumy, nowsze studia zaczęły podkreślać ich odporność i siłę. Jednak wyniki są zróżnicowane i często wydają się niewystarczające. Istnieje bowiem duża rozbieżność poglądów na przekazywanie traumy dzieciom ocalałych (Strony: 152,153).

Transpozycja objawów

Autorka wprowadza pojęcie “transpozycji objawów” lub “konkretyzacji”. Oznaczają one, że drugie pokolenie, mimo że nie doświadcza traumy bezpośrednio, przeżywa ją w fantazji lub przekazanych im efektach psychologicznych. Przekazywane są im prawdopodobnie różnorodne objawy. Mogą to być: emocjonalne znieczulenie, niemożność opłakiwania prowadząca do depresji lub melancholii, bierność i styl życia masochistycznego (Strony: 107).

Mucci sugeruje, że do “teleskopowego” przekazywania traumy międzypokoleniowej potrzebne są trzy pokolenia. Drugie pokolenie często podejmuje zadanie fantazjowania o traumie rodziców i próbuje ją przepracować. W sytuacji gdy nie nastąpiło żadne przepracowanie w poprzednich pokoleniach i jeśli włączą się inne niekorzystne elementy, skutki traumy dla trzeciego pokolenia stają się bardzo poważne (Strony: 201).

Niepewne relacje w drugim pokoleniu

Koncepcja niepewnych relacji w drugim pokoleniu i ich przekazywanie do trzeciego pokolenia jest skomplikowana. Mucci sugeruje, że pierwsze pokolenie mogło mieć zdrową relację przywiązania do swojego opiekuna. Natomiast drugie pokolenie może rozwijać bardziej niepewne relacje. Ta niepewność jest następnie przekazywana ich dzieciom. Wyjątkiem będzie sytuacja gdy w wychowaniu dzieci i ogólnie w środowisku obecne są pewne elementy naprawcze (Strony: 201,202).

Drugie pokolenie często podejmuje zadanie rozwiązania i opracowania traumy doświadczonej przez pierwsze pokolenie. Może to prowadzić do różnych zaburzeń psychologicznych, takich jak fałszywe ja, zaburzenia narcystyczne, zespoły borderline, histeria i tożsamość schizoidalna. Jeżeli ta praca naprawcza jest przeprowadzana, trzecie pokolenie może być oszczędzone. Jednakże, jeśli żadna praca nie jest wykonana, nawet gdy drugie pokolenie nie prezentuje objawów, trzecie jest prawdopodobnie dotknięte traumą pierwszych pokoleń (Strony: 190).

Wpływ ciszy na dialog rodzin

Wpływ ciszy w dialogu rodzinym jest kolejnym istotnym czynnikiem w przekazywaniu traumy. Im większa obecność ciszy, tym silniejszy będzie wpływ uciszonej i zaprzeczonej traumy na trzecie pokolenie (Strony: 201). Ta cisza może być postrzegana jako forma wygnania, pozycja radykalnej i niewypowiedzianej obcości od stanu nienatręconych. Ocalali są uwięzieni w przekazie nienazwanej i bezsłownej rany, która czasami staje się komunikacją międzypokoleniową, tworząc “alienacyjną identyfikację” (Strony: 198,199).

Cisza może być również formą ochrony, zarówno dla ocalałego, jak i słuchacza. Ocalały może preferować ciszę, aby chronić się przed strachem przed byciem słuchanym i słuchaniem siebie. Ta cisza może również służyć jako sanktuarium lub miejsce niewol, a jednocześnie dom. Przeznaczona na wygnanie cela i wiążąca przysięga (Strony: 198,199).

Podsumowanie

Mucci omawia również skutki traumy na przyszłe pokolenia. Słuchając tych ocalałych, którzy zdołali przejść przez swoje doświadczenie, nie zamykając się na swój ból ani nie zaprzeczając temu, co się wydarzyło, i którzy odnaleźli odnowioną wiarę w życie, uderza to, co najbardziej ich smuci, czasami do łez. Jest to myśl, że być może “przyszłe pokolenia” niczego się nie nauczyły. I być może “nigdy się nie nauczą” (Strona: 200).

Podsumowując, przekazywanie traumy przez pokolenia to skomplikowany proces. Obejmuje on różne czynniki, w tym naturę pierwotnej traumy, mechanizmy psychologiczne ocalałych i dynamikę rodzin. Zrozumienie tego procesu jest kluczowe dla zapewnienia skutecznego wsparcia i interwencji dla dotkniętych osób i rodzin. Eksploracja tego tematu jest ciągła, a do pełnego zrozumienia mechanizmów i wpływów międzypokoleniowej traumy potrzebne są dalsze badania.

Bibliografia:

Beyond Individual and Collective TraumaIntergenerational Transmission, Psychoanalytic Treatment, and the Dynamics of Forgiveness, Clara Mucci, Taylor & Francis Ltd, 2013